विरुपाक्ष मंदिरातील पिन-होल कॅमेरा..!

 फिजिक्स मधील पिन-होल कॅमेराच्या सिध्दांताचा शोध सर्वप्रथम 1816 मध्ये फ्रांस मधील जोसेफ निसेफर निप्स याने लावला असा खोटा प्रचार केला जातो !

पण पिन-होल कॅमेराच्या सिद्धांताचा शोध हा हजारो वर्षांपूर्वी हिंदू धर्मातील ऋषीमुनी आणि राजांनी लावलेला आहे. ह्याची साक्ष कर्नाटक येथील हंम्पी मध्ये असलेल्या विरुपाक्ष मंदिरातील पिन-होल कॅमेरा देतो.!

विरुपक्ष मंदिर हे राजा कृष्णदेव राय ह्यांनी बांधलेले असून हे मंदिर भगवान शंकरांचा अवतार भगवान विरुपाक्ष ह्यांना समर्पित आहे.!

पिन-होल कॅमेरा सिद्धांत म्हणजे काय?

पिन-होल कॅमेरा एक बंद बॉक्स असतो. ज्याच्या एका बाजूला एक छिद्र असते. आणि त्या बॉक्सच्या बाहेरील बाजूस त्या छिद्रा समोर असणाऱ्या वस्तुवरती प्रकाश किरणे रिफ्लेक्ट होऊन छिद्रातून बॉक्स मध्ये प्रवेश करतात. बॉक्सच्या दुसऱ्या बाजूच्या भिंतीवर त्या वस्तूचे उलटे छायाचित्र निर्माण होते. त्या सिध्दांताला पिन-होल कॅमेरा सिद्धांत असे म्हणतात.!

विरुपाक्ष मंदिराचा निर्माण अश्या पद्धतीने केलेला आहे की मंदिर परिसरात असणाऱ्या "राजा गोपुरम" वास्तूची छाया ही राजा गोपुरम पासून 300 फूट दूर असलेल्या सौलू मंडपा ह्या वास्तू मधील गाभाऱ्यातील भिंतीवर उलट्या स्वरूपात दिसते.!

इथे पिन-होल कॅमेरा सिध्दांत त्याकाळी वापरलेला आहे. सौलू मंडपा वास्तूच्या एका भिंतीला बारीक छिद्र आहे. आणि बरोबर त्या छिद्राच्या 300 फूट समोर " राज गोपुरम" ही वास्तू बांधलेली आहे. ज्यामुळे " राज गोपुरम" वास्तूवरती प्रकाश किरणे रिफ्लेक्ट होऊन ती " सौलू मंडप " वास्तूच्या भिंतीला असणाऱ्या छिद्रातून प्रवेश करून " सौलू मंडप " वास्तूच्या दुसऱ्या भिंतीवर " राज गोपुरम" चे उलटे छायाचित्र निर्माण करतात.!

सौलू मंडप भिंतीवर निर्माण होणारे राज गोपुरम चे उलटे छायाचित्र हे दोन रंगात दिसते. सकाळच्या वेळी ते ब्लॅक अँड व्हाईट कलर मध्ये दिसते. आणि संध्याकाळी सूर्य मावळायच्या दिशेने रवाना होताना हे छायाचित्र संपूर्ण सोनेरी रंगात दिसत.!

ह्यावरून लक्षात घेतलं पाहिजे की आजच्या तथाकथित विज्ञानाचे ढोल पिटणाऱ्या पाश्चात्य वैज्ञानिकांच्या जन्माआधी हजारों वर्षांपूर्वीच हिंदू धर्मातील ऋषीमुनीं आणि अनेक हिंदू राजांनी उच्च कोटीच्या विज्ञानाचे शिखर सर केलेले होते.! लेखक धोंडोपंत दामले