जर्सी गाय

संदर्भ  फेसबुक   "कृषिधन - संगत रानातल्या ऊन वाऱ्याशी "
भारतीय देशी गाय व विदेशी जर्सी काउ मधील फरक

मुळामध्ये cow ह्या इंग्रजी नावाने फार मोठा वैचारीक गोंधळ सर्वांचा करुन ठेवलेला आहे. युरोपमधे दुध देणारया जर्सी ,होल्स्टेन फ्रीजीयन या प्राण्यांस इंग्रज लोक cow म्हणत.भारतात आल्यावर त्याना त्यांच्या काउ सारखी थोडीफार दिसणारी चार पायांची दूध देणारी भारतीय गाय दिसली.म्हणुन त्यानी आपल्या देशी गायीलाही" काउ " असे संबोधले.तत्कालीन आपल्या विद्वान भाषांतर करणारयाने "cow चे मराठीत गाय "असे भाषांतर केले.तिथुन पुढे वैचारीक गोंधळाला सुरुवात झाली.आपण लहान पणापासुन काउ ला म्हराठीत गाय म्हणतात असेच शिकत आलो आहे .त्यामुळे या दोंहोतील फरक लक्षात येत नाही.

गायींचे मुळ स्थान भारत देश आहे.गायीला प्राचीन काळापासुन संस्कृत मधे गौ हिंदीमधे गैया तर मराठीत गाय असे आपल्या देशात संबोधले जाते.प्राचीन काळी आपला इंग्रजांशी काही संबंध नसल्यामुळे गायीला इंग्रजी नाव देण्याचा प्रश्न कधी उद्भवला नव्हता .

बाह्य अंगाने morphologically पाहीले असता विदेशी काउ -- जर्सी , होल्स्टेन फ्रीजीयन आणी भारतीय देशी गाय

यांच्यामधे प्रचंड फरक आहे.

देशी गायीला वशींड hump असते तर विदेशीला वशींड नसते.देशी गायीच्या वशींडामधे सुर्यकेतु नावाची नाडी असते.या नाडीच्या सहायाने ति सुर्यापासुन येणारी सुर्यतत्वे स्वर्णक्षार शोषून घेते.त्यामुळे देशी गायीच्या दूधात तुपात व गोमुत्रात सुर्यतत्वाचे प्रमाण अधिक असुन ते औषधी असते.देशी गायीचे गोमुत्र जगातील महान औषधी मानले जाते ,गोमुत्राच्या कॅनसरवरील प्रभावी औषधी उपयोगामुळे त्यास अमेरिकेचे पेटंट मिळाले आहे (क्र.6410056).

कासवापासुन ते हत्तीपर्यंत फक्त आणी फक्त भारतीय देशी गायीच्या पाठीला वशींड असते.

देशी गायीचा चेहरा ज्याप्रमाणे आई आपल्या मुलाकडे प्रेमाणे पाहते तसा स्नेहमयी प्रेमळ असतो.तर विदेशी जर्सीचा चेहरा भेसुर भयानक असतो.

देशी गायीच्या शरीराची कधीच दुर्गंधी येत नाही .देशी गायीच्या शरीरातुन आयुर्वेदिकदृष्ट्या गुग्गुळाचा सुगंध येतो असे म्हटले जाते.तर विदेशी जर्सीच्या शरिराचा अतिशय घाणेरडा वास येतो यांच्या गोठ्याच्या लांबुनच हा घाणेरडा वास अनुभवास येतो.

देशी गायीचे शरीर अटोपशीर असते तर विदेशीचे शरीर ओबडधोबड असते.

देशी गाय झोपताना देखील अटोपशीर झोपते.कधीही भेसुरपध्द्तीने पाय वर करुन झोपत नाही.विदेशी जर्सी मात्र डुकराप्रमाणे पायाला तणावा देउन झोपते.

देशी गायीचे हंबरणे व विदेशी जर्सीचे हंबरणे यात मोठा फरक आहे.देशी वासरु हंबरताना त्यातुन" मा "असा ध्वनी प्रतीत होतो.

विदेशी जर्सीच्या शिळ्या दुधाचा व शेणाचा मशाळ fishy असा घाणेरडा वास येतो.

कोणत्याही जिद्न्यासु व्यक्तीने 5 मिनिट देशी गाय व विदेशी जर्सी समोर ठेउन निरिक्षण केले असता त्यास फार मोठा फरक जाणवेल .विदेशी जर्सी हा प्राणी डुकरापासुन जीनेटीक इजीनिअरींगने बनविला असा अनेक शास्त्रद्न्यांचा दावा आहे.डुक्कर एका वेळेस 10 ते 12 पिलाना जन्म देते.इतक्या मोठ्या संख्येने पिलाना सांभाळणारया डुकराची दुध उत्पादन क्षमता भरपुर असते.ते जीनस जर्सीमधे टाकल्याचा दावा केला जातो.

भारतीय देशी गाय व विदेशी जर्सी यामधील शास्त्रीय फरक

देशी गायीला Bos in dicus हे शास्रीय नाव आहे.तर विदेशी जर्सीला Bos taurus हे शास्रीय नाव आहे.या Bos जीनस मधे 6प्रकारचे वेगवेगळे प्राणी आहेत .

1.Bos indicus भारतीय देशी गाय

2.Bos gaurus गवा

3.Bos frontalis मिथुन

4.Bos mutus याक

5.Bos javanicus बेनटेंग

6.Bos taurus विदेशी जर्सी ,होल्स्टेन फ्रीजीयन इ. गायसदृश प्राणी .

वर दर्शविण्यात आलेले सर्व सहा प्रकारचे प्राणी त्यांच्या स्पेसिज वेगवेगळ्या असल्यामुळे एकमेकापासुन वेगळे आहेत.जर आपले शात्रद्न्य जर्सीला गाय म्हणत असतिल तर त्यानी याक मिथुन बेंटेंग याना देखील गाय म्हणावे अन्यथा ते सर्व वेगवेगळे प्राणी आहेत हे तरी मान्य करावे म्हणजे शेतकरयांची होणारी फसवणुक टळू शकेल.आज कित्येक शेतकरी हा फरक न समजल्यामुळे खरया देशी गायीएवजी जर्सीसारखे रोगकारक प्राणी गाय समजुन पाळत आहेत, त्यांचे विषारी मुत्र गोमुत्र समजुन पित आहेत,देशी गायीचा जर्सी बरोबर संकर करुन अनावधानाने देशीगायीच्या वंशाची हत्या करण्याच्या पातकामधे सहभागी होत आहेत.कित्येक मठ मंदिरान्मधे फरक न समजल्यामुळे देशी गायी एवजी जर्सी पाळली जात आहे.जो फरक वांगे व बटाटे , घोडा व गाढव , मांजर व वाघ यामधे आहे तोच फरक वरिल सहा प्रकारच्या प्राण्यान्मधे आहे.

Solanum melongena वांगे

Solanum tuberosum बटाटा.

जर उद्या एखादा उपटसुंभ शास्त्रद्न्य वांगे व बटाटा यांचा जिनस एक आहे म्हनुन ती दोनही एकच आहे असे समजुन संशोधन करु लागला तर गोंधळ उडुन जी शेतकरयाची समाजाची व राष्ट्राची हानी होइल नेमकी तीच हानी भारतीय देशी गायी व विदेशी जर्सी सारखे प्राणी याना एकच समजुन गेल्या 40 वर्षात कृषी संशोधकानी जे संकरीकरण घडवून आणले त्यामुळे झाली. अशा मुर्खपणामुळे अखंड भारत देशातील देशी गोवंश नाश पावून नामशेष होण्याच्या मार्गावर आला.एकेकाळी देशी गायीच्या दुधाने समृध्द असणारया देशात आता देशी गायीचे आयुर्वेदिक दुध औषधालाही मिळणे दुरापास्त झाले.जर्सीच्या दुधाने मधुमेह ह्रदयरोग कॅनसर या रोगांचे प्रचंड प्रमाण वाढले.

धक्कादायक बाब म्हणजे गेल्या आठ दशकात ब्राझील , अमेरिका ,ऑस्ट्रेलिया ,मलेशीया या देशानी भारतातुन देशी गायी नेउन त्यांचे शुद्ध रुपात उत्तम संवर्धन केले आहे.ब्राझीलमधे 60 लाख भारतीय गीर गायी आहेत. ब्राझीलच्या शास्त्रद्न्यानी गीर गायीची शुध्द रुपात उत्तम जोपासना करुन दिवसाला 64 लिटर इतके दूध उत्पादन साध्य केले आहे.ब्राझीलच्या एकुण दुध उत्पादनामधे भारतीय गीर गायीचा 80% वाटा असुन देशाची अर्थव्यवस्था भारतीय गायींच्या आधाराने उभी केली आहे.ब्राझील जागतिक बाजारात भारतीय गायी ब्राझीलीयन कॅटल नावाने विकत आहे.

त्यामुळे संकरीकरणावर बंदी आणून भारतीय देशी गाय वाचवणे काळाची गरज आहे.नाहीतर निसर्गाचा हा अनमोल ठेवा आपण कायमस्वरुपी गमावून बसू.