बहुमितिच्या संकल्पनेमुळे बऱ्याचश्या अवघड गोष्टींची उकल होत होती. इलेक्ट्रॉन, प्रोटॉन, न्यूट्रॉन पुरते मर्यादित असलेले मूलकणांचे जग पुढे अनेक मूलकणांच्या शोधाने विस्तारले गेले. १९८० पर्यंत मूलकणांचे संशोधन एवढे विस्तारले की जे. रॉबर्ट ओपेनहायमर गमतीने म्हणाले होते की येथून पुढे नोबेल पारितोषिक ज्यांनी नवीन मूलकण शोधले नाहीत त्यांनाच द्यायला हवे.
बहुमितीची संकल्पना मान्य केली की या मूलकणांच्या वैविध्याचे समाधानकारक स्पष्टीकरण स्ट्रिंग थिअरी देत होती. किंबहुना स्ट्रिंग थिअरीच्या पाच आवृत्या देत होत्या. ढोबळमानाने, इलेक्ट्रॉन आणि तत्सम मूलकण हे अतिसूक्ष्म अश्या तंतूंचे बहुमितीतील कंपन आहेत असे स्पष्टीकरण ही थिअरी देत होती. स्ट्रिंग थिअरी ही क्वांटम सिद्धांताला गुरुत्वाकर्षणाच्या सिद्धांताशी जोडत होती पण पाच वेगवेगळ्या प्रकारे. पुढे एडवर्ड विटेन आणि पॉल टाऊनसेंड यांनी असे मांडले की हे पाच प्रकार किंवा आवृत्या ह्या एकाच सुपरस्ट्रिंग थिअरीचाच भाग आहे जर आपण एकंदर अकरा मित्यांचा विचार केला तर. या अकराव्या मितीत एका नव्या गणिती संकल्पनेचे अस्तित्व जाणवत होते ते म्हणजे मेंम्ब्रन. यातूनच पुढे सध्याची "थिअरी ऑफ एव्हरीथिंग" साठी प्रबळ दावेदार असणारी एम थिअरी मांडली गेली.
आपले विश्व हे कदाचित या अकरा मित्यांच्या अवकाश-काळातील एक मेंम्ब्रन असावे. हे समजवून घेण्यासाठी साबणाच्या बुडबुडयांची कल्पना करा. हे बुडबुडे एकमेकांना चिकटलेले असतात तरी प्रत्येक बुडबुडा हे एक स्वतंत्र विश्व असू शकते. हे बुडबुडे एकमेकात मिसळून मोठा बुडबुडा तयार करू शकतात किंवा एकमेकांपासून वेगळे होऊ शकतात. सध्याचा लूप ग्रॅव्हिटी सिध्दांतातही अवकाश काळ हा सच्छिद्र लूप पासून बनलेला असतो असे मांडलेले आहे. प्लँक लांबी वर अवकाश काळ सलग नसून साबणाच्या बुडबुड्याप्रमाणे असतो. या बुडबुड्यात क्वांटम फ्लक्चुएशन्स सुरू असतात. या क्वांटम फ्लक्चुएशन्स मुळेच नवनवीन विश्वांची निर्मिती होत असावी. या विश्वांचे भौतिक गुणधर्म परस्परांपासून सर्वस्वी भिन्न असावेत.
थोडक्यात काय तर आपले विश्व हे अद्वितीय आहे की नाही हे आताच निश्चित सांगता येत नाही.
क्रमशः
No comments:
Post a Comment