Wednesday, November 22, 2023

अंगभूत गुणधर्म आणि उधार गुणधर्म

आता अद्वैत वेदान्तामधील आणखी एक संकल्पना पाहू. ही संकल्पना समजण्यास खूप सोपी आहे. 'अंगभूत गुणधर्म आणि उधार गुणधर्म' .
एका चुलीवर भांड्यात पाणी गरम करण्यासाठी ठेवले आहे. पाण्याची उष्णता हा त्या पाण्याचा मूलभूत गुणधर्म नाही. तो त्याने भांड्याकडून 'उधार' घेतला आहे. पाण्याचा आकार हा ही भांड्याकडून उधार घेतला आहे. मात्र पाण्याचे वस्तुमान हा पाण्याचा मूलभूत गुणधर्म आहे. पाणी दुसऱ्या भांड्यात ओतले तर ते थंड होईल. त्याचा आकारही बदलेल.
तसेच भांड्याची उष्णता हा भांड्याचा मूलभूत गुणधर्म नाही. त्याने तो खालच्या चुलीच्या जाळाकडून उधार घेतला आहे. मात्र आकार आणि वस्तुमान हे त्या भांड्याचे मूलभूत गुणधर्म आहेत. भांडे चुलीवरून उतरवले तरी त्याचा आकार तोच राहील.
चुलीच्या जाळाचा मात्र उष्णता हा मूलभूत गुणधर्म आहे. ही उष्णता जाळाकडून भांड्याकडे आणि भांड्याकडून पाण्याकडे जाते. चुलीखालचा जाळ काढून घेतला तर भांड्यातील आणि पाण्यातील उष्णता निघून जाईल.
तसेच चैतन्य हा आपल्या शरीराचा मूलभूत गुणधर्म नाही. आपल्या शरीराने तो आपल्या सूक्ष्म शरीराकडून घेतला आहे. सूक्ष्म शरीराने तो ब्रह्माकडून घेतला आहे. म्हणूनच सूक्ष्म शरीराने स्थूल शरीराचा काही कारणाने त्याग केला की आपले जड शरीर चैतन्यहीन होते.
संतोष कारखानीस ठाणे

#santoshkarkhanisthane #advaita 

No comments:

Post a Comment