आज आपण विविध गोष्टींच्या प्रकटीकरणासंबंधी थोडा विचार करू. मी जेव्हा गोष्ट असे म्हणतो तेव्हा त्याचा अर्थ Objects असा आहे. Objects म्हणजे चैतन्य अनुभवू शकते अशा सर्व गोष्टी. यात केवळ भौतिक वस्तू नव्हे, तर विविध ऊर्जा, शक्तीही येतात.
एखादी गोष्ट एखाद्या ठिकाणी असेल तरी ती अनुभवण्यासाठी तिचे प्रकटीकरण व्हावे लागते. सूर्यप्रकाश संपूर्ण अंतराळ व्यापून राहिला आहे. परंतु अवकाशात गेल्यावर अंतराळवीरांना आकाश अंधारे भासते. एखादी वस्तू अंतराळात असेल तर ती प्रकाशमान झाल्यामुळे तेथे प्रकाश आहे हे कळते. अंधाऱ्या खोलीतही प्रकाशाची तिरीप आल्यास वाटेतील धूलिकणांमुळे त्या प्रकाशाच्या येण्याचे अस्तित्व जाणवते. म्हणजेच प्रकाशाच्या प्रकटीकरणासाठी वाटेत एखाद्या वस्तूची गरज आहे, एखाद्या माध्यमाची गरज आहे.
तसेच चैतन्य संपूर्ण विश्व व्यापून राहिले आहे. एखादी निर्जीव वस्तू असेल त्यात चैतन्य असतेच. परंतु तेथे त्या चैतन्यला प्रकट होण्यास वाव मिळालेला नसतो. चैतन्य प्रकट होण्यासाठीचे माध्यम म्हणजे सूक्ष्म शरीर. त्याच्या साहाय्यानेच चैतन्य प्रकट होते. अंत:करण हा सूक्ष्म शरीराचा भाग आहे. त्यात चैतन्याची प्रतिमा उमटते आणि अंत:करणाच्या अहंकार या भागाशी एकरूप होऊन चेतासंस्थेच्या साहाय्याने संपूर्ण शरीरात पसरते. अहंकाराशी एकरूप झाल्याने आपल्याला हे चैतन्य 'माझे' आहे असे वाटते. परंतु विश्वात पसरलेल्या चैतन्याचा केवळ तो एक भाग असते.
ब्रह्म सत्-चित्-आनंद स्वरूपी आहे. चित् म्हणजेच चैतन्य. संपूर्ण विश्व चैतन्यमय म्हणजेच ब्रह्ममय आहे. मी चैतन्य म्हणजेच ब्रह्म आहे.
अहम् ब्रह्मास्मि |
संतोष कारखानीस ठाणे
No comments:
Post a Comment