दशमहाविद्येमध्ये 'धूमावती' ही सातवी महाविद्या आहे. ती विधवा स्त्रीच्या रूपात असलेली, दुःख आणि दारिद्र्य दूर करणारी देवता मानली जाते. तिचे स्वरूप भयावह असले तरी ती भक्तांना संकटांतून मार्ग दाखवते आणि त्यांचे कल्याण करते.
धूमावती देवीचे स्वरूप
रूप: धूमावती देवीचा रंग धूसर किंवा काळसर आहे. ती विधवा वेशात असून, तिचे केस विस्कटलेले आहेत. तिचे वस्त्र मलिन आणि फाटके आहे. ती वृद्ध स्त्रीच्या रूपात दाखवली जाते.
वाहन: तिचे वाहन एक कावळा आहे, जो अशुभ शकुनाचे प्रतीक मानला जातो.
भूषणे: तिच्या हातात एक डाळण (सूप) असते, जे निवडून घेण्याचे प्रतीक आहे. कधीकधी तिला एका हातात त्रिशूळ धारण केलेली दाखवतात.
धूमावती देवीसंबंधी मान्यता
दुःखाची देवी: धूमावती दुःख, दारिद्र्य आणि अभाव दूर करणारी देवी मानली जाते. ती भक्तांना कठीण काळातून मार्ग दाखवते.
ज्ञानदायिनी: तिच्या भयावह रूपाखाली ती ज्ञान आणि विवेक देणारी देवी आहे. दुःखातून शिकण्याची क्षमता ती प्रदान करते.
कालसूचक: धूम म्हणजे धूर, जो सर्व गोष्टींच्या नाशाचे प्रतीक आहे. ती कालाची देवी म्हणूनही ओळखली जाते.
साधनाविधी
मंत्रजप: धूमावतीचा मुख्य मंत्र आहे: "धूं धूं धूमावती स्वाहा"
साधनाकाल: तिची साधना अमावास्येच्या दिवशी विशेष फलदायी मानली जाते.
तांत्रिक साधना: धूमावतीची साधना अत्यंत कठीण मानली जाते. ती विशेषतः तांत्रिक साधकांसाठी आहे.
साधनेचे फल
संकटमोचन: धूमावतीची उपासना संकटकाळात केली जाते. ती भक्तांना संकटातून मार्ग दाखवते.
शत्रुनाश: तिची साधना शत्रूंचा नाश करण्यासाठी प्रभावी मानली जाते.
ज्ञानप्राप्ती: दुःखातून ज्ञान मिळवण्याची क्षमता ती प्रदान करते.
धूमावती उपासना
विशेष काळ: अमावास्या, ग्रहण काळ हा तिच्या उपासनेसाठी श्रेष्ठ मानला जातो.
पूजासाहित्य: तिच्या पूजेत काळे फूल, काळे तिल, उडीद यांचा वापर केला जातो.
स्थान: स्मशान, जुनी घरे, एकांत स्थळे ही तिच्या साधनेसाठी योग्य मानली जातात.
धूमावतीची साधना अत्यंत कठीण आणि जोखमीची मानली जाते. तिची साधना योग्य मार्गदर्शनाखाली करणे महत्त्वाचे आहे. तिच्या कृपेने भक्तांना दुःखातून बाहेर पडण्याचा मार्ग सापडतो आणि जीवनातील खऱ्या सत्याचे ज्ञान होते.
संतोष कारखानीस ठाणे
No comments:
Post a Comment